Día de Muertos

No jak się ładnie złożyło, w mój tradycyjny (jeśli chodzi o publikowanie notek) wtorek wypada tegoroczne święto zmarłych. Stwierdziłam, że w tym roku zapoznam was z meksykańskimi zwyczajami dotyczącymi tego święta, bo dlaczego by nie? Lubię łączyć przyjemne z pożytecznym. Będzie dłuuuuuuugo. Ale będą też grafiki, więc nie narzekać :D

Jak podaje wikipedia, Dia de Muertos to najstarsze religijno-etnicze święto meksykańskie. Jest obchodzone w tym samym czasie, co nasze Zaduszki, lecz w przeciwieństwie do naszych obchodów w Meksyku przyjmują one formę wesołej zabawy. Ogromne stragany z kolorowymi, szczerzącymi się czaszkami, malunki na twarzach cz drogi prowadzące z cmentarza do domów, oznaczone kwiatami i świecami to tylko niektóre oznaki świętowania. Jak można przeczytać na stronie miedzykulturowa.org.pl:

Za murami cmentarza organizowane są verbeny - fiesty uliczne z muzyką i śpiewami. Ulice pełne są straganów ze słodyczami: czaszkami z cukru z wypisanymi na czole imionami (każdy stara się znaleźć wśród nich swojego "imiennika" i zjeść w ten sposób własną śmierć), trumienkami z czekolady, wewnątrz których spoczywają miniaturowi zmarli z marcepanu, kościotrupami dla ozdoby lub do jedzenia, pan de muerto, czyli chlebem zmarłych - ciastkami drożdżowymi w kształcie kości. [...] Dzieci, a nawet niektórzy dorośli, przebierają się za zjawy, potwory, mumie i krążą wieczorem po ulicach, strasząc przechodniów. Dzieci chodzą też od domu do domu prosząc o calavere - porcję słodyczy i owoców. W większych miastach organizowane są programy kulturalne związane z obchodami Święta Zmarłych. W stolicy Meksyku, na głównym placu - Zocalo, powstaje cale "miasteczko" zmarłych, w którym artyści dają upust fantazji tworząc wielkie, kolorowe ołtarze przedstawiające np. znane postaci kultury meksykańskiej jako szkielety.

Samo składanie czci zmarłym również przejawia się w inny sposób, niż ma to miejsce w naszej kulturze.

Żywi muszą zadbać o pomyślne przybycie zmarłych. Nie chodzi tylko o przygotowanie ołtarza ulubionymi potrawami poświęconego zmarłym, ale też o wskazanie im drogi do domu przy pomocy świec, kwiatów i kadzidła, znaczących szlak od cmentarza do domostwa. Ołtarz jest tym miejscem w dniach obchodów, wokół którego koncentrują się wszystkie wydarzenia. [...] Buduje się go w centralnej części domu, ozdabiając kwiatami, wycinankami z papieru i świecami - po jednej dla każdego zmarłego. Światło świecy [...] ma pomóc zmarłym przebyć rzekę, za którą znajduje się królestwo zmarłych [...] dlatego też na świecy umieszcza się imię zmarłego, żeby dokładnie wiedział, dokąd ma się kierować. Zmarli po przebyciu tak długiej drogi z zaświatów są głodni i spragnieni, dlatego nie może zabraknąć pożywienia i napojów, które umieszcza się na ołtarzu rano w dzień odwiedzin. Dla dzieci przygotowuje się te potrawy, które spożywały one za życia: kurczaka, makaron, "chleb zmarłych", tamales z fasolą, słodycze, owoce, napoje gazowane. Nie oferuje się im mięsa wołowego ani wieprzowego, gdyż uważa się, że dzieci przestraszyłyby się tych zwierząt. Dorośli mają nieco bogatsze menu: otrzymują większość tego co dzieci, ale też tamalse z mięsem i alkohol: pulque, piwo, wódkę. Wierzy się, że zmarli posilają się wchłaniając zapach potraw. Gdy zmarli powracają w zaświaty, żywi mogą zjeść przygotowane dla nich potrawy.

Śmierć według ludzi pochodzących z Meksyku to wysoki, chudy, kobiecy kościotrup w czarnej sukni, długim boa i z kapeluszem na głowie, ubranym według XIX-wiecznej mody. Mówi się o niej Catrina - kobieta z wyższych sfer, przedstawicielka arystokracji meksykańskiej. Takie jej przedstawienie było bardzo często wykorzystywane w ikonografii.

Seria litografii i grafik autorstwa Jose Guadalupe Posady (1852-1913) jest jednym z najbardziej znanych jej przedstawień. Śmierć ukazana jest na nich w najrozmaitszych sytuacjach życia codziennego: w kantynie pijącą pulque, tańczącą na wiejskiej zabawie, sprzedającą tortille na ulicy, jadącą na rowerze, jako martwą narzeczoną, której kochanek obiecuje miłość aż do grobowej deski.

Przyznacie, że to o wiele ciekawsza pani niż nasza tradycyjna kostucha, hm ;)? Sam sposób spędzania tych dwóch listopadowych dni jak dla mnie jest o wiele bardziej interesujący i zachęcający do świętowania niż nasze ganianie za zniczami, kwiatami i klepanie litanii podczas procesji. 

By umilić wam jakoś to bieganie po naszych niezbyt kolorowych cmentarzach, mam dla was sygnaturkę w trzech wariantach. Robiłam ją w marcu do zabawy "W innym stylu". Jedna z nich poleciała do organizatorek, a trzy inne warianty zachowałam dla was.

Jeśli chcielibyście się dowiedzieć więcej o Dia de Muertos, odsyłam was tu: klik!, skąd zaczerpnęłam wszystkie cytaty występujące w tej notce.